نقد و بررسی ترانه " ناگهان "

نقد و بررسی ترانه " ناگهان "

شعر زیبایی از دکتر سید مهدی موسوی

اجرای شاهین نجفی از البوم هیچ هیچ هیچ

***************************************

ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ ﺯﻧﮓ ﻣﯽ ﺯﻧﺪ ﺗﻠﻔﻦ، ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ ﻭﻗﺖ ﺭﻓﺘﻨﺖ

ﺑﺎﺷﺪ ... ﻣﺮﺩ ﻫﻢ ﮔﺮﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻭﻗﺘﯽ

ﺳﺮ ِ ﻣﻦ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﻣﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ

ﺍﮔﺮ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺍﺟﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺗﮏ ﺗﮏ ﺍﺑﯿﺎﺕ ﺑﯿﻨﺪﺍﺯﯾﻢ ﻣﯽ

ﻓﻬﻤﯿﻢ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻭ ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﯿﻦ ﺍﺑﯿﺎﺕ ﺍﯾﻦ ﻏﺰﻝ

ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﺍﻭﻝ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﺑﯿﺎﺕ

ﺑﻌﺪﯼ ﻓﻬﻤﯿﺪ ﻣﺜﻼ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ( ﺩﻭﺳﺘﺖ

ﻋﺎﺷﻖ ﺯﻧﺖ ﺑﺎﺷﺪ) ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯿﻢ ﺗﻠﻔﻨﯽ ﮐﻪ ﺯﻧﮓ ﺧﻮﺭﺩﻩ

ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻭﺳﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ ﺯﻧﺶ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﺯ

ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺯﺩﺍﯾﯽ ) ﻣﺮﺩ ﻫﻢ ﮔﺮﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ( ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ

ﺳﺎﺩﮔﯽ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﻄﻮﺭ ﮐﻠﯽ ﺑﯿﺖ ﺑﺎ ﺿﺮﺑﻪ ﯼ ﺧﻮﺏ ﻭ

ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﯽ ﮔﺮﺩﺩ.

ﺑﮑﺸﯽ ﺩﺳﺖ ﺭﻭﯼ ﺗﻨﻬﺎﯾﯿﺶ، ﺑﮑﺸﺪ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﺗﻮ ﻭ

ﺩﻧﯿﺎﺕ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﺧﻮﺩﺵ ﺑﺎﺷﯽ،

ﻭﺍﻗﻌﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﺗﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ

ﻭﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺖ ﺩﻭﻡ ﻣﯽ ﺭﺳﯿﻢ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ

ﻣﺸﮑﻞ ﺍﺯ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﻭ ﺭﻓﯿﻖ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺍﯾﻦ

ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎﺭ ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺗﺴﺮﯼ ﭘﯿﺪﺍ

ﮐﺮﺩﻩ . ﻭﻗﺘﯽ ﻋﺎﺷﻖ ﮐﺴﯽ ﻫﺴﺘﯽ ﻭ ﺁﻥ ﻓﺮﺩ ﻋﺎﺷﻖ

ﺟﺴﻢ ﺗﻮﺳﺖ ، ﺷﺎﻋﺮ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﺭﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ

ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﺧﺘﻼﻁ ﻋﺸﻖ ﻭ ﻫﻮﺱ ﺭﺍ

ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﯼ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ﺑﻄﻮﺭ ﮐﻠﯽ ﺩﺭﺩ

ﺷﺎﻋﺮ، ﺩﺭﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﺩﺭﺩ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺣﺘﻤﺎ

ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﯼ ﺩﺭﺩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ

ﺳﺎﻟﻬﺎ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﻗﺮﻭﻥ ﺣﻔﻆ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ :ﺩﺭﺩﯼ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ

ﺍﺯ ﺭﯾﺎﯼ ﺻﻮﻓﯿﺎﻥ ﺩﺍﺷﺖ ، ﺩﺭﺩﯼ ﮐﻪ ﻓﺮﻭﻍ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﯽ

ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ ﺯﻥ ﺩﺍﺷﺖ ، ﺩﺭﺩﯼ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻠﻮ ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ

ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ... .ﮐﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻫﺮﮐﺪﺍﻡ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﯼ

ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺍﺳﺖ .) ﻧﻘﺪ ﻣﺤﺎﮐﺎﺕ(

ﺭﻭﺑﺮﻭﯾﺖ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻭ ﺑﺎﺗﻮﻡ، ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺧﻨﺠﺮ

ﺭﻓﯿﻘﺎﻧﺖ ﺗﻮﯼ ﺩﻧﯿﺎﯼ ﺩﻭﺳﺖ

ﺩﺍﺷﺘﻨﯽ !! ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺩﻭﺳﺖ، ﺩﺷﻤﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ

ﺷﺎﯾﺪ ﺍﺯ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﯿﺖ ﺳﻮﻡ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯿﻢ ﻣﺮﺩﯼ

ﮐﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻋﺸﻘﯽ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎﻥ ﺭﻓﺘﻪ، ﺣﺎﻝ

ﺩﺭﻭﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻭ ﺑﺎﺗﻮﻡ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ ) ﺩﻧﯿﺎﯼ ﺳﯿﺎﻩ (

ﻭ ﭘﺸﺘﺶ ﺧﻨﺠﺮ ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﺶ ﺭﺍ ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺩﺭ

ﻭﺍﻗﻊ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺩﺭﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ، ﺷﺎﻋﺮ ﻭ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺩﯾﺪﻩ

ﻣﯽ ﺷﻮﺩ . ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﯿﺖ ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺯﺩﺍﯾﯽ

) ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺷﻤﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ( ﺷﮕﻔﺖ ﺁﻭﺭ ﺍﺳﺖ .

*ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ ﺯﯾﺒﺎﯾﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺳﻪ ﺑﯿﺖ ﻋﺸﻖ ﻓﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﯼ

ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻪ ﮔﺮﺩﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﯿﻨﺪﺍﺯﺩ ﻧﻪ

ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻣﺜﻞ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺯ ﺑﯽ ﻭﻓﺎﯾﯽ ﻣﻌﺸﻮﻕ

ﮔﻠﻪ ﮐﻨﺪ. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﯼ ﺷﺎﻋﺮ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﯽ ﻭﻓﺎﯾﯽ

ﻣﻌﺸﻮﻕ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺩﺭﺩ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﯾﻨﻬﺎﺳﺖ ﺩﺭ

ﺷﺎﻋﺮ ، ﺩﺭﺩ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺳﺖ.

ﺩﻝ ﺑﻪ ﺁﺑﯽ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﺑﺪﻫﯽ، ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻋﺸﻖ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ

ﺑﺪﻫﯽ ﺑﻌﺪ، ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺩﻭﺳﺖ ﺟﺎﻥ ﺑﺪﻫﯽ ...

ﺩﻭﺳﺘﺖ ﻋﺎﺷﻖ ﺯﻧﺖ ﺑﺎﺷﺪ !

ﺍﯾﻦ ﺑﯿﺖ ﺷﺎﻩ ﺑﯿﺖ ﺍﯾﻦ ﻏﺰﻝ ﻭ ﻧﻘﻄﻪ ﯼ ﻋﻄﻔﯽ ﻣﯿﺎﻥ

ﺗﺎﺛﺮﺍﺕ ﺭﻭﺍﻧﯽ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺍﺳﺖ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺍﮔﺮ

ﺩﻟﺖ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﻭ ﺁﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﻋﺎﺷﻖ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺑﺎﺷﯽ

ﻭ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺩﻭﺳﺘﺖ ﺟﺎﻥ ﻧﺜﺎﺭ ﮐﻨﯽ ﺑﺎﺯﻫﻢ ﺧﻨﺠﺮ ﻣﯽ

ﺧﻮﺭﯼ . ﺑﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﻏﺰﻟﯽ ﺍﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺭﺍ ﺑﯿﺎﻥ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻡ

ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺷﻨﯿﺪﻥ ﺍﯾﻦ ﻏﺰﻝ :

ﻭ ﺍﯾﻦ ﺯﻣﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻻ ﻣﺬﻫﺐ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻻ ﮐﺮﺩﺍﺭ ﮐﻪ

ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎﻝ ﭼﻮ ﺷﯿﻄﺎﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﻤﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ

ﭼﻮ ﮔﺮﮒ ﺣﻨﺠﺮﻩ ﺍﻡ ﺭﺍ ﺩﺭﯾﺪ ﻭ ﺧﻨﺪﺍﻥ

ﮔﻔﺖ : ﺳﺰﺍﯼ ﺑﺮﻩ ﯼ ﺩﻟﭙﺎﮎ ﺍﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ

ﺑﺎﺷﺪ

ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﭘﺎﮐﯽ ﻭ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮﺩﻥ ﺭﺍ

ﺩﺭﯾﺪﻩ ﺷﺪﻥ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻨﺪ ...

ﭼﻤﺪﺍﻧﯽ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺮ ﺩﻭﺷﺖ، ﺯﺧﻢ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻗﻠﺐ

ﻣﻐﻠﻮﺑﺖ ﭘﺮﺗﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ

ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻣﻘﺼﺪ ِ ﺭﺍﻩ ﺁﻫﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ

ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﯿﺖ ﻫﻢ ﮐﺸﻒ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻫﻢ ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺯﺩﺍﯾﯽ

ﮐﻪ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺍﯾﻦ ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺍﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﯽ

ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﻋﺰﯾﺰ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺍﺳﺖ.

ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﯿﺖ ﭘﻨﺠﻢ ﺭﻭﯼ ﻣﺼﺮﻉ ﺩﻭﻡ ﺍﺳﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺩﺭ

ﻗﺎﻓﯿﻪ : ﺭﺍﻩ ﺁﻫﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﺭﺍﻩ، ﺁﻫﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ

ﻫﺮﺩﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻣﻘﺒﻮﻝ ، ﺯﯾﺒﺎ ﻭ ﺷﺎﻋﺮﺍﻧﻪ ﺍﺳﺖ ) ﺍﯾﻬﺎﻡ

ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻔﻀﯿﻞ ( . ﺍﺯ ﻣﺠﺎﺯ ﭼﻤﺪﺍﻥ ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ

ﺭﺍﺣﺘﯽ ﮔﺬﺷﺖ : ﭼﻤﺪﺍﻥ ﻏﻢ ﺑﺮ ﺩﻭﺵ ﺷﺎﻋﺮ ﺍﺳﺖ ،

ﺯﺧﻤﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻗﻠﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺵ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻭ

ﺩﺭ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﭘﺮﺗﮕﺎﻫﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺮﮒ

) ﺁﺯﺍﺩﯼ ( ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ .

ﻋﺸﻖ، ﻣﮑﺜﯽ ﺳﺖ ﻗﺒﻞ ﺑﯿﺪﺍﺭﯼ ... ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﻣﯿﺎﻥ

ﺟﺒﺮ ﻭ ﺟﺒﺮ ﺟﺎﻡ ﺳﻢ ﺗﻮﯼ ﺩﺳﺖ ﻟﺮﺯﺍﻧﺖ،

ﺗﯿﻎ ﻫﻢ ﺭﻭﯼ ﮔﺮﺩﻧﺖ ﺑﺎﺷﺪ

ﺑﯿﺖ ﺷﺸﻢ ﺗﻠﻤﯿﺦ ﻇﺮﯾﻔﯽ ﺑﻪ ﻣﺎﺟﺮﺍﯼ ﺟﺎﻡ ﺷﻮﮐﺮﺍﻥ

ﺳﻘﺮﺍﻁ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺍﻭ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﺎﻥ ﻗﺒﻮﻝ ﺟﺒﺮ ﻭ ﻣﺮﮒ

ﯾﮑﯽ ﺭﺍ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﯽ

ﻧﯿﺴﺖ . ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﻧﻤﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﻧﯿﻢ ﻣﺼﺮﻉ ) ﺍﻧﺘﺠﺎﺑﯽ

ﻣﯿﺎﻥ ﺟﺒﺮ ﻭ ﺟﺒﺮ ( ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩ.

) ﻋﺸﻖ ﻣﮑﺜﯽ ﺍﺳﺖ ﻗﺒﻞ ﺑﯿﺪﺍﺭﯼ (ﻭﺍﻗﻌﯿﺘﯽ ﻋﯿﻨﯽ ﺭﺍ

ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ .

ﺧﺴﺘﻪ ﺍﺯ »ﺍﻧﻘﻼﺏ « ﻭ »ﺁﺯﺍﺩﯼ «، ﻓﻨﺪﮐﯽ ﺩﺭﻣﯿﺎﻭﺭﯼ ...

ﺷﺎﯾﺪ ﻫﺠﺪﻩ » ﺗﯿﺮ« ﺑﯽ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻣﯽ، ﺗﻮﯼ

ﺳﯿﮕﺎﺭ »ﺑﻬﻤﻨﺖ « ﺑﺎﺷﺪ

ﺑﻪ ﺍﯾﻬﺎﻡ ﻇﺮﯾﻒ ) ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻭ ﺁﺯﺍﺩﯼ ( ﺩﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ.

ﺷﺎﻋﺮﯼ ﮐﻪ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻭ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺭﺍ ﺑﺎﻻ ﻭ

ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺮﺩﻩ ﯾﺎ ﺧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻭ ﺁﺯﺍﺩﯼ

ﮐﻪ ﺑﺎﺯﻫﻢ ﻫﺮﺩﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺯﯾﺒﺎ ﺷﺎﻋﺮﺍﻧﻪ ﻭ ﻣﻘﺒﻮﻝ

ﺍﺳﺖ. ﻣﺼﺮﻉ ﺁﺧﺮ ﻫﻢ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺯﺩﺍﯾﯽ ﻭ

ﻣﺮﺍﻋﺎﺕ ﻧﻈﯿﺮ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻧﻪ ﺍﯾﺴﺖ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺿﺮﺑﻪﯼ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺮ ﻏﺰﻝ ﺿﺮﻭﺭﯼ ﺍﺳﺖ .

................................................